Έφηβοι

Έφηβοι και Social Media

Πολλοί γονείς ανησυχούν για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από παιδιά και εφήβους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (2017) ανέφερε ότι το 10-20% των παιδιών και των εφήβων παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Οι διαταραχές που κυρίως παρατηρούνται στα παιδιά και στους εφήβους είναι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη. Η κατάθλιψη και το άγχος έχουν αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του εφήβου, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου, της σχολικής εγκατάλειψης, των μειωμένων κοινωνικών σχέσεων και του αυξημένου κινδύνου κατάχρησης ουσιών, προβλημάτων ψυχικής υγείας και αυτοκτονίας.

Πώς όμως σχετίζονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τα προβλήματα ψυχικής υγείας των εφήβων;

Η κατανόηση της επίδρασης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ευημερία των εφήβων έχει γίνει προτεραιότητα λόγω της ταυτόχρονης αύξησης των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με το Pew Research Center (2015), τουλάχιστον το 92% των εφήβων είναι ενεργοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να θεωρηθούν «δίκοπο μαχαίρι». Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν τα οφέλη της κοινωνικής δικτύωσης και τονίζουν τη δυνατότητα που δίνουν στους ανθρώπους να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να λάβουν κοινωνική υποστήριξη. Ωστόσο, έρευνες έχουν επισημάνει τη σχέση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ψυχολογικών προβλημάτων. Μάλιστα, μια μετα-ανάλυση 23 μελετών έδειξε συσχέτιση της προβληματικής χρήσης του Facebook και της ψυχολογική δυσφορίας σε εφήβους και νεαρούς.

Οι νέοι έρχονται αντιμέτωποι με κινδύνους μέσα από το Διαδίκτυο και το αντιλαμβάνονται γρήγορα και οι ίδιοι. Έρευνα έδειξε ότι πολλοί έφηβοι αναφέρουν ότι έχουν βιώσει αρνητική συμπεριφορά στο Διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτυακού εκφοβισμού, των ψευδών φημών, των αυτόκλητων ακατάλληλων εικόνων, της καταδίωξης και των φυσικών απειλών.

Cropped shot of an unrecognizable woman smiling while using a smartphone against a blue background

Γιατί οι νέοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

  • Κοινωνικοποίηση

Μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα οι έφηβοι και οι νέοι επικοινωνούν ανά πάσα στιγμή, συνδέονται, εκφράζουν τις ανησυχίες τους, κοινωνικοποιούνται.

  • Κοινωνική επιβεβαίωση και επικύρωση

Μέσα σε αυτόν τον «εικονικό» κόσμο, οι έφηβοι εκφράζονται ελεύθερα, εκθέτουν τον εαυτό τους και την προσωπικότητα τους και αλληλεπιδρούν με τους συνομηλίκους τους. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κοινότητα, η οποία μέσα από τις αλληλεπιδράσεις, τα «likes», οδηγεί σε αισθήματα επιβεβαίωσης από τους άλλους, αποδοχής.

  • Φόβος μη χάσω κάτι

Πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι η υψηλή δέσμευση στην κοινωνική δικτύωση οφείλεται εν μέρει σε αυτό που έχει ονομαστεί «fear of missing out» (FOMO). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αγχωτικό συναίσθημα που προκύπτει όταν νιώθεις ότι κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον συμβαίνει κάπου αλλού και δυστυχώς εσύ το χάνεις.

Χτίζοντας μια ισορροπία

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον στη ζωή μας, επομένως η λύση δεν μπορεί να συνεπάγεται την αποτροπή των παιδιών από τη χρήση τους. Αντίθετα, είναι αναγκαίο γονείς και εκπαιδευτικοί να τους διδάξουν για την κατάλληλη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια των διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων και των κοινωνικών μέσων, καθώς και να εξηγήσουν τις πιθανές θετικές και αρνητικές επιπτώσεις.

Οι γονείς μπορούν να κάνουν συζητήσεις με τους νέους για το τι συμβαίνει στο Διαδίκτυο και να ορίσουν από κοινού ορισμένους αμοιβαία αποδεκτούς κανόνες. Είναι σημαντικό οι έφηβοι να αντιληφθούν πως υπάρχουν τρόποι να χρησιμοποιεί κανείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με έναν «έξυπνο τρόπο».

Είναι βασικό να θυμόμαστε πως οι ίδιοι οι γονείς αποτελούν πρότυπα για τους μικρούς νέους. Μπορείτε να αφιερώσετε χρόνο σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια, ανάγνωση βιβλίων, φυσική άσκηση. Είναι σημαντικό το παιδί να αντιληφθεί πως η πραγματική ζωή δεν είναι μέσα στην οθόνη!

Πηγές:

  • Chen, H. T., & Li, X. (2017). The contribution of mobile social media to social capital and psychological well-being: Examining the role of communicative use, friending and self-disclosure. Computers in Human Behavior, 75, 958-965.
  • Keles, B., McCrae, N., & Grealish, A. (2020). A systematic review: the influence of social media on depression, anxiety and psychological distress in adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 79-93.
  • https://www.psychologytoday.com/intl/blog/in-excess/201901/adolescent-social-media-use
Back to list